Bên cạnh những thành quả đạt được trong thời gian qua công tác sưu tầm cũng có những khó khăn không nhỏ, nhiều hiện vật có giá trị do người dân chưa hiểu biết nên đã bị loại bỏ, thay thế trong cuộc sống hiện đại. Những hiện vật văn hóa truyền thống của các dân tộc học nếu không gấp rút sưu tầm sẽ không có cơ hội đưa về bảo tàng. Đứng trước cơ chế thị trường nhiều người mua bán cổ vật, những nhà sưu tập đồ cổ chuyên nghiệp săn lùng, mua bán với giá cả tùy tiện đã làm cho việc sưu tầm của cán bộ Bảo tàng gặp không ít khó khăn khi thương lượng với chủ nhân hiện vật. Các gia đình giàu có thường dữ nhiều đồ gia bảo, trong đó nhiều cổ vật có giá trị , quý hiếm nhưng không muốn bán cho Bảo tàng hoặc khi Bảo tàng cần mua thì họ đã bán cho tư nhân từ lâu.
Bên cạnh đó, trong những năm qua với sự quan tâm của các ban ngành, đoàn thể, sự ủng hộ hết lòng của nhân dân, đã hiến tặng không ít hiện vật cho Bảo tàng. Không thể không nói đến sự chỉ đạo kịp thời của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định, Sở Văn hóa Thông tin (nay là Sở Văn hóa và Thể thao); sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an, bộ đội biên phòng; phòng Văn hóa Thông tin các huyện, thị xã, thành phố …đã phát hiện kịp thời và tạo điều kiện đưa hiện vật về Bảo tàng. Không thể nói hết tình cảm khi Bảo tàng tiếp nhận những hiện vật lưu niệm kháng chiến từ các cựu tù chính trị Nhà lao Phú Tài; Nhà tù số 9 đường Đào Duy Từ… hay những hiện vật mà Bác Hồ tặng cho những người con ưu tú Bình Định. Những hiện vật được tìm thấy từ các cuộc khảo sát di tích căn cứ Núi Bà ( Phù Cát); những hiện vật lưu niệm của các cụ lão thành cách mạng; kỷ vật của các Bà mẹ Việt Nam anh hùng; sưu tập hiện vật của các cựu chiến binh… họ đã trân trọng gìn giữ những kỷ vật đơn sơ mà sâu nặng tình đồng đội, đồng chí trong những năm tháng đầy gian khổ, ác kiệt của cuộc chiến tranh. Khi cán bộ sưu tầm đặt vấn đề thì họ sẵn sàng hiện tặng cho Bảo tàng. Họ bồi hồi kể lại từng chi tiết lịch sử, lý lịch hiện vật để cán bộ sưu tầm ghi chép. Biết bao gia đình mặc dù đời sống sinh hoạt còn khốn khó nhưng khi cán bộ sưu tầm đặt vấn đề là họ sẵn sàng trao tặng để làm hiện vật bảo tàng cho dù hiện vật đó là những dụng cụ sinh hoạt thường nhật của gia đình.
Hơn ba mươi năm, kể từ khi tách giữa hai tỉnh Quảng Ngãi và Bình Định, công tác sưu tầm của Bảo tàng đã tạo được một nền tảng vững chắc cho hoạt động của Bảo tàng hiện nay và trong tương lai. Để tổ chức xây dựng kế hoạch sưu tầm cho những năm tiếp theo đạt được hiệu quả hơn, điều trước tiên đòi hỏi người cán bộ sưu tầm phải yêu nghề, nhiệt tình công tác, phải tự trang bị thêm nhiều kiến thức chuyên sâu, có đầy đủ năng lực, phẩm chất trong nghề nghiệp, chủ động độc lập công tác, có nghệ thuật trong việc xây dựng đội ngũ cộng tác viên ở cơ sở, phát hiện kịp thời những hiện vật gốc có giá trị đưa về kho cơ sở Bảo tàng. Với suy nghĩ, cách làm mạnh dạn, sáng tạo, được sự ủng hộ về kinh phí và trang thiết bị nghiên cứu sưu tầm, công tác sưu tầm ở Bảo tàng cần được khởi sắc hơn nữa trong những năm đến để nhập được nhiều hiện vật có giá trị, làm phong phú thêm cho kho hiện vật Bảo tàng, nhằm phục vụ tốt cho công tác trưng bày.
Công tác sưu tầm đã và đang góp phần gìn giữ và phát huy những tài sản văn hóa của tỉnh Bình Định, góp phần vào hoạt động giáo dục của Bảo tàng tỉnh Bình Định.
Hồ Thùy Trang (Kỳ cuối)
